សិង្ហបុរី លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឬរបបផ្តាច់ការ?[កែប្រែ] សិង្ហបុរី ជាប្រទេសមួយមហារុងរឿង រុងរឿងជាងគេបង្អស់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងរុងរឿង ជាងបណ្តាប្រទេសបស្ចិមលោកខ្លះទៅទៀត។

យ៉ាងណាមិញ រដ្ឋដ៏តូចមួយនេះ កាន់អំណាចផ្តាច់ការ តែជាអំណាចផ្តាច់ការមួយភ្លឺស្វាង ឲ្យតម្លៃទៅលើយុត្តិធម៌សង្គម សន្តិសុខ ភាពថ្លៃថ្នូរនិងសុភមង្គលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

នៅអាស៊ី សិង្ហបុរីជាប្រទេសគំរូមួយ គំរូនៃវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច និងគំរូនៃសន្តិសុខ។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះបស្ចិមលោក រដ្ឋដ៏តូចមួយនេះកាន់អំណាចផ្តាច់ការ មិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មានឈ្មោះជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតែនៅលើក្រដាស។

តាមពិតទៅ តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៥មក ឆ្នាំដែលសិង្ហបុរីផ្តាច់ខ្លួនចេញពីសហព័ន្ធរួមម៉ាឡេស៊ី លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីកម្មនយោបាយ មិនដែលជាអាទិភាពចម្បងរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។ សម្រាប់ លី គាន់យូ (Lee Kuan Yew) ដែលជាបិតានៃវឌ្ឍនភាពសិង្ហបុរី និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីពីឆ្នាំ១៩៥៩ដល់ឆ្នាំ១៩៩០ អ្វីដែលសំខាន់ គឺការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និង សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ នៅក្នុងន័យនេះ លី គាន់យូ បានបង្កើតនិងពង្រឹងម៉ាស៊ីនសន្តិសុខមួយ ដើម្បីកាត់បន្ថយទាល់តែអស់រលីង ឥទ្ធិពលនៃពួកប្រឆាំង និងដើម្បីធ្វើឲ្យគណបក្សរបស់លោក គឺបក្សសកម្មភាពប្រជាជន មានអំណាចខ្លាំងផ្តាច់មុខតែឯង នៅលើឆាកនយោបាយនៃប្រទេស។

តាំងពីឆ្នាំ១៩៥៩មក បក្សសកម្មភាពប្រជាជនឈ្នះឆ្នោតរហូត ហើយកាន់កាប់អាសនៈទាំងស្រុងនៅក្នុងសភាពីឆ្នាំ១៩៦៥ដល់ឆ្នាំ១៩៨១។ ដើម្បីឈ្នះឆ្នោត និងដើម្បីក្តាប់អំណាចទាំងស្រុងបាន រដ្ឋាភិបាលរបស់ លី គាន់យូ ប្រើស្នៀតនយោបាយបីយ៉ាង។ ម្យ៉ាងគឺការពុះចែកមណ្ឌលបោះឆ្នោតឡើងវិញ ដើម្បីរំសាយដែនអំណាចរបស់បក្សប្រឆាំង។ ម្យ៉ាងទៀត គឺការប្រើប្រាស់ធនធាននិងស្ថាប័នរដ្ឋ សម្រាប់ប្រយោជន៍នៃគណបក្ស។ ម្យ៉ាងចុងក្រោយបង្អស់ គឺការប្តឹងផ្តល់ឡើងតុលាការ ប្រឆាំងនឹងពួកអ្នកជំទាស់ ក្នុងបទបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ។

លើសពីនេះទៅទៀត រដ្ឋាភិបាលរបស់ លី គាន់យូ ក៏ប្រើច្បាប់ ដើម្បីបិទមាត់អ្នកជំទាស់ដែរ នោះគឺច្បាប់ស្តីពីសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង។ ច្បាប់នេះអនុញ្ញាត ដោយមិនចាំបាច់កាត់ទោស ឱ្យឃុំខ្លួនជនណាក៏ដោយដែលជាប់សង្ស័យថាបង្កវិទ្ធង្សនា និងសកម្មភាពកុម្មុយនិស្ត។ ជាក់ស្តែង នៅមុនពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៦៨ លី គាន់យូ បានប្រើច្បាប់សន្តិសុខផ្ទៃក្នុងនេះ ដើម្បីរុញច្រានអ្នកដឹកនាំបក្សប្រឆាំងពីរនាក់ចេញពីសង្វៀននយោបាយ។ មែនទែនទៅ ច្បាប់នេះ មិនមែនសំដៅ ទៅលើតែអ្នកនយោបាយប៉ុណ្ណោះទេ។ វាក៏ជាសម្ពាធមួយដ៏មានប្រសិទ្ធិភាព ដាក់ទៅលើអ្នកកាសែត អ្នកជំនួញ ឬជនណាក៏ដោយ ដែលហ៊ានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មានគណបក្សនយោបាយរហូតទៅដល់ជាង៤០ នៅសិង្ហបុរី។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៥មក គ្មានបក្សណាមួយ អាចយកឈ្នះឬសង្ឃឹមយកឈ្នះបក្ស សកម្មភាពប្រជាជនរបស់ លី គាន់យូ ឡើយ។ មូលហេតុ គឺមកពីរដ្ឋាភិបាល លី គាន់យូ ក្នុងអតីតកាល និងរដ្ឋាភិបាលនៃកូនប្រុសរបស់គាត់ លី សៀនឡុង (Lee Hsien Long) ក្នុងបច្ចុប្បន្នកាល ក្តាប់សឹងទាំងស្រុង មធ្យោបាយឃោសនាមហាជន។ ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ និងកាសែត សុទ្ធសឹងជាកម្មសិទ្ធិរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី របស់រដ្ឋមន្រ្តី និងរបស់ញាតិមិត្តសន្តានរបស់អ្នកដឹកនាំប្រទេស។

ម៉្លោះហើយ ការនិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល អាចចេញមកពីសារពត៌មានបរទេសមួយគត់។ ដូចនេះ រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរី ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសារពត៌មានបរទេសមិនស្វាងឡើយ។ រដ្ឋសិង្ហបុរីប្តឹងផ្តល់ឡើងតុលាការ ប្រឆាំងនឹងកាសែតឬទស្សនាវដ្តីបរទេសណាដែលហ៊ានរិះគន់ខ្លួន។ ជាក់ស្តែង សារពត៌មាន Time, Asian Wall Street Journal, Asiaweek, ឬក៏ Far Eastern Economic Review សុទ្ធតែធ្លាប់បានប្រឈមមុខនឹងតុលាការសិង្ហបុរី។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យអត្ថបទនៃអ្នកកាសែតបរទេសទាំងនេះបាន និងដើម្បីស្រួលធ្វើការគាបសង្កត់ រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរី ទាមទារឲ្យមធ្យោបាយឃោសនាមហាជនបរទេស ដាក់ប្រចាំនៅលើទឹកដីសិង្ហបុរី តំណាងឬអ្នកឆ្លើយឆ្លងពត៌មានម្នាក់យ៉ាងតិច និងដាក់លុយ២០ម៉ឺនដុល្លារប្រចាំទុក នៅក្នុងធនាគារសិង្ហបុរី។ ធ្វើដូចនេះ រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរីអាចដកហូតយកប្រាក់សងជម្ងឺចិត្តភ្លាមៗ នៅក្រោយការប្តឹងផ្តល់ឈ្នះសារពត៌មានបរទេសទាំងអស់នេះម្តងៗ។

ដោយឡែក ពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ រដ្ឋាភិបាលទិញសំឡេងឆ្នោតដោយប្រយោល បានន័យថា រដ្ឋាភិបាលចែកចាយអំណោយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ។ ឧទាហរណ៍នៅឆ្នាំ២០០១ អាជ្ញាធរបានចែកភាគហ៊ុនទីផ្សារហាងឆេងឲ្យដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបាននាំគ្នាទៅដកយកលុយអំណោយនេះ ពីធនាគារ មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត។ លើសពីនេះទៅទៀត គ្មានទេស្ថាប័នឯករាជ្យដើម្បីចាត់ចែងនិងត្រួតពិនិត្យមើលការបោះឆ្នោត។ គឺរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកចាត់ចែងទាំងអស់។

ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅពីក្រោយរដ្ឋាភិបាលដែលប្រសូតចេញពីការបោះឆ្នោតនេះ គឺក្រុមគ្រួសារ លី គាន់យូ តែម្តងដែលជាអ្នកក្តាប់អំណាច។ លី គាន់យូ ដែលជាផ្លូវការបានបោះបង់ចោលមុខតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០នៅបន្តទាញខ្សែបង្ហៀររដ្ឋាភិបាលតទៅទៀត។ លី សៀនឡុង កូនប្រុសគាត់វិញ ជាបច្ចុប្បន្ននាយករដ្ឋមន្ត្រី។ សមាជិកខ្លះនៃក្រុមគ្រួសាររបស់ លី គាន់យូ ជាប្រធានអគ្គនាយកនៃក្រុមហ៊ុនរដ្ឋធំៗមួយចំនួន ដូចជាក្រុមហ៊ុន Singapour Telecom ជាដើម។

និយាយរួម នៅលើក្រដាស សិង្ហបុរីជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយយកគំរូតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៃប្រទេសអង់គ្លេស។ ក៏ប៉ុន្តែ ការពិតជាក់ស្តែង រដ្ឋដ៏តូចតែមហារុងរឿងមួយនេះកាន់អំណាចផ្តាច់ការសោះ។

សួរថា ទោះជាគ្មានសេរីភាពនយោបាយ និងគ្មានសិទ្ធិបុគ្គលទូលំទូលាយ តើប្រជាជនសិង្ហបុរី មានសុភមង្គលដែរឬទេ? គេត្រូវដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋសិង្ហបុរីមានកំរិតជីវភាពខ្ពស់សឹងគ្រាន់បើជាងប្រជាជនបស្ចិមលោកទៅទៀត។ សិង្ហបុរីឲ្យតម្លៃទៅលើយុត្តិធម៌សង្គម ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសស្អាតស្អំគ្មានអំពើពុករលួយ ជាប្រទេសប្រកបដោយសន្តិសុខខ្ពស់។ ម៉្លោះហើយ កម្រមានណាស់អ្នកដែលចង់ចាកចេញពីសិង្ហបុរី ដើម្បីទៅរស់នៅប្រទេសផ្សេង៕ របបនយោបាយនៃប្រទេសសិង្ហបុរី[កែប្រែ] សិង្ហបុរី ជាប្រទេសមួយមហារុងរឿង រុងរឿងជាងគេបង្អស់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងរុងរឿង ជាងបណ្តាប្រទេសបស្ចិមលោកខ្លះទៅទៀត។ យ៉ាងណាមិញ រដ្ឋដ៏តូចមួយនេះកាន់អំណាចផ្តាច់ការ តែជាអំណាចផ្តាច់ការមួយភ្លឺស្វាង ឲ្យតម្លៃទៅលើយុត្តិធម៌សង្គម សន្តិសុខ ភាពថ្លៃថ្នូរនិងសុភមង្គលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

នៅអាស៊ី សិង្ហបុរីជាប្រទេសគំរូមួយ គំរូនៃវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច និងគំរូនៃសន្តិសុខ។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះបស្ចិមលោក រដ្ឋដ៏តូចមួយនេះកាន់អំណាចផ្តាច់ការ មិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មានឈ្មោះជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតែនៅលើក្រដាស។

តាមពិតទៅ តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៥មក ឆ្នាំដែលសិង្ហបុរីផ្តាច់ខ្លួនចេញពីសហពន្ធន៍ម៉ាឡេស៊ី លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសេរីកម្មនយោបាយ មិនដែលជាអាទិភាពចម្បងរបស់រដ្ឋាភិបាល ឡើយ។ សម្រាប់លី គាន់យូ(Lee Kuan Yew) ដែលជាបិតានៃវឌ្ឍនភាពសិង្ហបុរី និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីពីឆ្នាំ១៩៥៩ដល់ឆ្នាំ១៩៩១ អ្វីដែលសំខាន់ គឺការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និង សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ នៅក្នុងន័យនេះ លី គាន់យូបានបង្កើតនិងពង្រឹងម៉ាស៊ីនសន្តិសុខមួយ ដើម្បីកាត់បន្ថយទាល់តែអស់រលីង ឥទ្ធិពលនៃពួកប្រឆាំង និងដើម្បីធ្វើឲ្យគណបក្សរបស់លោក គឺបក្សសកម្មភាពប្រជាជន(People’s Action Party) មានអំណាចខ្លាំងផ្តាច់មុខតែឯង នៅលើឆាកនយោបាយនៃប្រទេស។

តាំងពីឆ្នាំ១៩៥៩មក បក្សសកម្មភាពប្រជាជនឈ្នះឆ្នោតរហូត ហើយថែមទាំងបានកាន់កាប់អាសនៈទាំងស្រុងនៅក្នុងសភាពីឆ្នាំ១៩៦៥ដល់ឆ្នាំ១៩៨១ទៀតផង។ ដើម្បីឈ្នះឆ្នោត និងដើម្បីក្តាប់អំណាចទាំងស្រុងបាន រដ្ឋាភិបាលរបស់លី គាន់យូ ប្រើយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយបីយ៉ាង។ ម្យ៉ាងគឺការពុះចែកមណ្ឌលបោះឆ្នោតឡើងវិញ ដើម្បីរំសាយដែនអំណាចរបស់បក្សប្រឆាំង។ ម្យ៉ាងទៀត គឺការប្រើប្រាស់ធនធាននិងស្ថាប័នរដ្ឋ សម្រាប់ប្រយោជន៍នៃគណបក្ស។ ម្យ៉ាងចុងក្រោយបង្អស់ គឺការប្តឹងផ្តល់ឡើងតុលាការ ប្រឆាំងនឹងពួកអ្នកជំទាស់ ក្នុងបទបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ។

លើសពីនេះទៅទៀត រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរី ក៏ប្រើច្បាប់ ដើម្បីបិទមាត់អ្នកជំទាស់ដែរ នោះគឺច្បាប់ស្តីពីសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង។ ច្បាប់នេះអនុញ្ញាត ដោយមិនចាំបាច់កាត់ទោស ឱ្យឃុំខ្លួនជនណាក៏ដោយដែលជាប់សង្ស័យថាបង្កវិទ្ធង្សនា និងសកម្មភាពកុម្មុយនិស្ត។ ជាក់ស្តែង នៅមុនពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៦៨ លី គាន់យូបានប្រើច្បាប់សន្តិសុខផ្ទៃក្នុងនេះ ដើម្បីរុញច្រានអ្នកដឹកនាំបក្សប្រឆាំងពីរនាក់ចេញពីសង្វៀននយោបាយ។ មែនទែនទៅ ច្បាប់នេះ មិនមែនសំដៅ ទៅលើតែអ្នកនយោបាយប៉ុណ្ណោះទេ។ វាក៏ជាសម្ពាធមួយដ៏មានប្រសិទ្ធិភាព ដាក់ទៅលើអ្នកកាសែត អ្នកជំនួញ ឬជនណាក៏ដោយ ដែលហ៊ានរិះគន់ក្រុមគ្រួសាររបស់ លី គាន់យូ និងប្រព័ន្ធយោបាយជាសារវន្តរបស់ប្រទេស។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មានគណបក្សនយោបាយប្រឆាំងជាច្រើន និងការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់ បួនឬប្រាំឆ្នាំម្តង នៅសិង្ហបុរី។ ក៏ប៉ុន្តែ តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៥មក គ្មានបក្សណាមួយ អាចយកឈ្នះឬសង្ឃឹមយកឈ្នះបក្សសកម្មភាពប្រជាជនរបស់ លី គាន់យូបានឡើយ។ មូលហេតុ គឺមកពីរដ្ឋាភិបាលលី គាន់យូ ក្នុងអតីតកាល និងរដ្ឋាភិបាលនៃកូនប្រុសរបស់គាត់ គឺលី សៀនឡុង(Lee Hsien Long) ក្នុងបច្ចុប្បន្នកាល បំបិទមាត់គណបក្សប្រឆាំងនិងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបណ្តាមេគណបក្សប្រឆាំង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋអំណាចក្តាប់សឹងទាំងស្រុង មធ្យោបាយឃោសនាមហាជន។ ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ និងកាសែត សុទ្ធសឹងជាកម្មសិទ្ធិរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី របស់រដ្ឋមន្រ្តី និងរបស់ញាតិមិត្តសន្តានរបស់អ្នកដឹកនាំប្រទេស។

ម៉្លោះហើយ ការនិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល អាចចេញមកពីសារពត៌មានបរទេសមួយគត់។ ដូចនេះ រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរី ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសារពត៌មានបរទេសឡើយ។ រដ្ឋសិង្ហបុរីប្តឹងផ្តល់ឡើងតុលាការ ប្រឆាំងនឹងកាសែតឬទស្សនាវដ្តីបរទេសណាដែលហ៊ានរិះគន់ខ្លួន ហ៊ានរិះគន់ក្រុមគ្រួសាររបស់លី គាន់យូនិងប្រព័ន្ធយោបាយជាសារវន្តរបស់ប្រទេស។

ជាក់ស្តែង សារពត៌មាន Time, Asian Wall Street Journal, Asiaweek, ឬក៏ Far Eastern Economic Review សុទ្ធតែធ្លាប់បានប្រឈមមុខនឹងតុលាការសិង្ហបុរី។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យអត្ថបទនៃអ្នកកាសែតបរទេសទាំងនេះបាន និងដើម្បីស្រួលធ្វើការគាបសង្កត់ រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរី ទាមទារឲ្យមធ្យោបាយឃោសនាមហាជនបរទេស ដាក់ប្រចាំនៅលើទឹកដីសិង្ហបុរី តំណាងឬអ្នកឆ្លើយឆ្លងពត៌មានម្នាក់យ៉ាងតិច និងដាក់លុយច្រើនម៉ឺនដុល្លារប្រចាំទុក នៅក្នុងធនាគារសិង្ហបុរី។ ធ្វើដូចនេះ រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរីអាចដកហូតយកប្រាក់សងជម្ងឺចិត្តភ្លាមៗ នៅក្រោយការប្តឹងផ្តល់ឈ្នះសារពត៌មានបរទេសទាំងអស់នេះម្តងៗ។

ដោយឡែក ឱ្យតែដល់ពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ រដ្ឋាភិបាលទិញសំឡេងឆ្នោតដោយប្រយោល បានន័យថា នៅមុនពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ រដ្ឋាភិបាលដ៏ធូធារនៃប្រទេសអាស៊ីមួយនេះតែងតែចាត់វិធានការសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងៗ ដើម្បីបង្កើនប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត។ លើសពីនេះទៅទៀត គ្មានទេស្ថាប័នឯករាជ្យដើម្បីចាត់ចែងនិងត្រួតពិនិត្យមើលការបោះឆ្នោត។ គឺរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកចាត់ចែងទាំងអស់។

នៅពីក្រោយរដ្ឋាភិបាលដែលប្រសូតចេញពីការបោះឆ្នោតម្តងៗ គឺក្រុមគ្រួសារលី គាន់យូតែម្តងដែលជាអ្នកក្តាប់អំណាច។ លី គាន់យូដែលជាផ្លូវការបានបោះបង់ចោលមុខតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីតាំងពីឆ្នាំ១៩៩១ និងដែលមានអាយុ៨៩ឆ្នាំទៅហើយនៅបន្តមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លាទៅលើរដ្ឋាភិបាលតទៅទៀត ក្នុងឋានៈជាSenior Minister និងក្រោយមកទៀតជា Minister Mentor រហូតដល់ឆ្នាំ២០១១។ បានន័យថា យោបល់និងការណែនាំរបស់លី គាន់យូជាការមួយចាំបាច់ សម្រាប់រដ្ឋមន្ត្រីនីមួយៗ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បណ្តាគណបក្សប្រឆាំងគោរពខ្លាំងណាស់ បិតានៃវឌ្ឍនភាពសិង្ហបុរីរូបនេះ។

រីឯ លី សៀនឡុង កូនប្រុសរបស់លី គាន់យូវិញ ជាបច្ចុប្បន្ននាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ដូចគ្នាអ៊ីចឹងដែរ សមាជិកខ្លះនៃក្រុមគ្រួសាររបស់លី គាន់យូ ដឹកនាំក្រុមហ៊ុនរដ្ឋធំៗមួយចំនួន និងមានតួនាទីសំខាន់ៗនៅក្នុងសង្គមសិង្ហបុរី។

និយាយរួម នៅលើក្រដាស សិង្ហបុរីជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយយកគំរូតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៃប្រទេសអង់គ្លេស។ ក៏ប៉ុន្តែ ការពិតជាក់ស្តែង រដ្ឋអាស៊ីដ៏តូចមួយនេះ កាន់អំណាចផ្តាច់ការសោះ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការសិង្ហបុរី នៅតែមានប្រជាប្រិយភាពខ្ពស់ ទោះជាបានក្តាប់អំណាចជាង៥០ប្លាយឆ្នាំកន្លងមកហើយក្តី។ នេះមិនមែនជាការមួយចៃដន្យឡើយ។ ប្រជាប្រិយភាពរបស់រដ្ឋអំណាចអាស៊ីដ៏មហារុងរឿងមួយនេះ មានមូលដ្ឋាននៅលើកត្តាពីរសំខាន់ៗ។

ទីមួយ គឺភាពទៀងត្រង់ បានន័យថា រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរីជាប្រទេសស្អាតស្អំគ្មានអំពើពុករលួយ និងផ្តល់តម្លៃខ្ពស់ទៅលើយុត្តិធម៌សង្គម។ រីឯកត្តាទីពីរវិញ គឺប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច។

ដោយសារតែចក្ខុនិមិត្តនិងសកម្មភាពនយោបាយរបស់ លី គាន់យូ ក្នុងរយៈពេលជាង៥០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ សិង្ហបុរីបានក្លាយទៅជានាគសេដ្ឋកិច្ចមួយដែលពិភពលោកច្រណែនឬកោតសរសើរ។ ជ័យជំនះដ៏ធំធេងនេះ ដែលបានមកពីអ្វីដែលគេហៅថា ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចបែបផ្តាច់ការ គឺជាលទ្ធផលនៃការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍ ក្នុងគោលដៅស្រូបយកចំណេះដឹងនិងចំណេះធ្វើពីបស្ចិមលោក។ សព្វថ្ងៃនេះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់សិង្ហបុរីមានមូលដ្ឋាននៅលើឧស្សាហកម្មបច្ចេកវិជ្ជាឈានមុខ ដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើង ដោយសារមូលធននិងបទពិសោធន៍របស់ក្រុមហ៊ុនបរទេស អ៊ឺរ៉ុប អាមេរិក ឬជប៉ុន។

ម្ល៉ោះហើយ សួរថា ទោះជាគ្មានសេរីភាពនយោបាយ និងគ្មានសិទ្ធិបុគ្គលទូលំទូលាយ តើប្រជាជនសិង្ហបុរី មានសុភមង្គលដែរឬទេ? គេត្រូវដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋសិង្ហបុរីមានកំរិតជីវភាពខ្ពស់សឹងគ្រាន់បើជាងប្រជាជនបស្ចិមលោកទៅទៀត។ សិង្ហបុរីឲ្យតម្លៃទៅលើយុត្តិធម៌សង្គម ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសស្អាតស្អំ គ្មានអំពើពុករលួយ ជាប្រទេសប្រកបដោយសន្តិសុខខ្ពស់។ ម៉្លោះហើយ កម្រមានណាស់អ្នកដែលចង់ចាកចេញពីសិង្ហបុរី ដើម្បីទៅរស់នៅប្រទេសផ្សេង៕

ហេតុផលនៅពីក្រោយភាពជោគជ័យនៃសង្គមសិង្ហបុរី

គិតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន សិង្ហបុរីមានអាយុកាលប្រមាណជាង៥០ឆ្នាំទៅហើយ ក្រោយពីបុរីកោះមួយនេះ បានផ្តាច់ខ្លួនចេញពីប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ត្រឹមរយៈពេលមិនដល់បីជំនាន់មនុស្សផង បុរីរដ្ឋនេះបានអភិវឌ្ឍខ្លួនពីប្រទេសតតិយលោក ឬជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសក្រីក្របំផុតលើលោក មកក្លាយជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានបំផុត នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តើអ្វីជាហេតុផលនៅពីក្រោយសម្រាប់ការពន្យល់ពីភាពជោគជ័យដ៏មិនគួរឱ្យជឿនេះ?

សម្រាប់រដ្ឋបុរីកូនកោះតូចមួយ ដែលត្រូវប្រឈមនឹងកង្វះខាតធនធានធម្មជាតិ និងសូម្បីតែទឹកសាបសម្រាប់ប្រើប្រាស់ សាធារណៈរដ្ឋសិង្ហបុរីជាករណីប្រទេសមួយដែលសម្រេចបានភាពជោគជ័យដ៏មិនគួរឱ្យជឿ។ សិង្ហបុរីបច្ចុប្បន្ន ជាមជ្ឈមណ្ឌលហិរញ្ញវត្ថុធំបំផុតទីបួនរបស់ពិភពលោក ជាដែនទីមួយដែលមានកំពង់ផែពាណិជ្ជកម្មដ៏មមាញឹកបំផុត ហើយក៏ជាប្រទេសអាស៊ីទីមួយដែលមានមហាសេដ្ឋីច្រើនបំផុតធៀបនឹងប្រជាជនសរុប និងជាប្រទេសអាស៊ីតែមួយគត់ដែលទទួលបានការវាយតម្លៃខ្ពស់បំផុតគឺចំណាត់ថ្នាក់ AAA ពីស្ថាប័នកំពូលៗ ទទួលបន្ទុកវាយតម្លៃចំណាត់ថ្នាក់ហានិភ័យលើប្រទេសក្នុងពិភពលោក តួយ៉ាងស្ថាប័ន Standard & Poor's Moody's និង Fitch។

គេអាចនឹងបន្តរៀបរាប់ពីបញ្ហាប្រឈមនានាក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេស ឬក៏សមិទ្ធិផលជោគជ័យរបស់សិង្ហបុរី ជាពិសេសក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈសំណេរជាសៀវភៅរាប់សិបក្បាល ឬក៏ជាសុន្ទរកថារាប់សិបម៉ោង ក៏ប៉ុន្តែសំនួរដែលត្រូវសួររកហេតុរកផលនៃកត្តាចម្បងៗនៅពីក្រោយភាពជោគជ័យទាំងនោះតែងតែស្ថិតជាអាទិភាព។

ប្រាកដណាស់ អាចមានហេតុផលច្រើន ដែលអាចឆ្លើយបានដោយមនុស្សច្រើននាក់ មិនថាជាជនបរទេស ឬជនជាតិសិង្ហបុរីខ្លួនឯងផ្ទាល់ តួយ៉ាង ពីអតីតបិតារដ្ឋ លោក លី ក្វាន់យូ តាមរយៈសៀវភៅរបស់គាត់ “From Third World to First: The Singapore Story - 1965-2000” ឬជាភាសាខ្មែរ “ពីប្រទេសតតិយលោកទៅកាន់ប្រទេសទីមួយ៖ ប្រវត្តិរបស់សិង្ហបុរី ឆ្នាំ១៩៦៥ ដល់ ២០០០”។

ទោះជាយ៉ាងណា បើផ្អែកតាមបទសម្ភាសន៍មួយ ដោយសាកលវិទ្យាល័យដ៏ល្បីល្បាញរបស់ចិន សាកលវិទ្យាល័យ Fudan ជាមួយ លោក Kishore Mahbubani អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់សិង្ហបុរីប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ និងបច្ចុប្បន្នជាសាស្រ្ដាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យជាតិសិង្ហបុរី ចម្លើយអាចសង្ខេបដូចខាងក្រោម។ នៅពេលដែលគេនិយាយដល់ ភាពជោគជ័យរបស់សិង្ហបុរី គេអាចគិតដល់បន្សំប៉ូលបី គឺ “MPH”។

ប៉ូលទាំងបីនេះជារូបមន្តមួយដែលប្រទេសមួយអាចនឹងជោគជ័យដូចជាសិង្ហបុរី នៅពេលដែលប្រទេសនោះអនុវត្តវា។

ប៉ូលដំបូងតំណាងដោយអក្សរ “M” មានន័យស្មើនឹង “Meritocracy”។ នៅក្នុងភាសាក្រិកបុរាណ ពាក្យថា “Meritocracy” មានឬសគល់ពីពាក្យ “Merito” ប្រែថា “ទេពកោសល្យ ឬក៏ភាពវៃឆ្លាត” ចំណែកឯពាក្យ “Cracy” ដែលប្រែមកថា “អំណាច”។ ពាក្យនេះសំដៅដល់គោលគំនិតមួយដែលយល់ថា “អំណាច ឬក៏ទំនុកចិត្ត ក្នុងការសម្រេចកិច្ចការចម្បងណាមួយ គួរតែត្រូវផ្តល់ទៅឱ្យបុគ្គលណា ដែលមានការប៉ិនប្រសប់ ឬក៏ភាពវៃឆ្លាតបំផុត។ ហើយ អំណាច ឬទំនុកចិត្តទាំងនោះ មិនគួររារាំងដោយក្របខ័ណ្ឌ ក្រុម បក្សពួក ពូជសាសន៍ ឋានៈសង្គម ភាពមានបាន ឬភាពក្រីក្រនៃបុគ្គលម្នាក់នោះទេ”។ ក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី រដ្ឋជ្រើសរើសមនុស្សដែលពូកែបំផុតដើម្បីដឹកនាំប្រទេស ហើយមូលហេតុដែលប្រទេសតតិយលោកបរាជ័យ គឺដោយសារ នៅពេលដែលប្រទេសទាំងនោះជ្រើសរើសរដ្ឋមន្ដ្រីសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ពួកគេជ្រើសរើសតែបងប្អូនសាច់ញាតិរបស់ខ្លួន។

ប៉ូលទីពីរតំណាងដោយអក្សរ “P” មានន័យស្មើនឹង “Pragmatism” ប្រែមកថា ភាពជាក់ស្ដែងនិយមដែលអាចអនុវត្តបាន។ ពាក្យនេះជាភាសាអង់គ្លេស ក៏ប៉ុន្តែ និយមន័យនៃពាក្យនេះត្រូវបានអនុវត្តបានយ៉ាងល្អដោយ មេដឹកនាំចិន លោក Deng Xiaoping ដែលយល់ថា មិនសំខាន់ថាឆ្មានោះសឬខ្មៅ សំខាន់ថាតើឆ្មានោះចាប់កណ្តុរបានឬយ៉ាងណា។ ក្នុងករណីសិង្ហបុរី ដោយមិនប្រកាន់និន្នាការមនោគមវិជ្ជា ឱ្យតែអាចអនុវត្តបាន ទាំងទ្រឹស្ដីមូលធននិយម ឬទ្រឹស្ដីសង្គមនិយម គឺសិង្ហបុរីផ្សែផ្សំគ្នាអនុវត្តឱ្យចេញជាប្រយោជន៍។

ប៉ូលចុងក្រោយ តំណាងដោយអក្សរ “H” ជាប៉ូលដ៏ពិបាកបំផុតក្នុងការអនុវត្ត។ អក្សរ “H” មានន័យថា “Honesty” សំដៅដល់ភាពស្មោះត្រង់របស់មន្ដ្រីរដ្ឋាភិបាល។ ប្រទេសតតិយលោកក្រីក្រទទួលរងបរាជ័យក្នុងការអភិវឌ្ឍដោយសារតែអំពើពុករលួយ។ មូលហេតុនេះហើយនៅពេលដែល លោក លី ក្វាន់យូ បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្ដីរបស់សិង្ហបុរី គាត់បានដាក់ពិន័យមិនត្រឹមតែមន្រ្ដីធម្មតា តែរហូតដល់រដ្ឋមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ នៅពេលពួកគេទៅសម្រាកលំហែកាយជាមួយនឹងអ្នកជំនួញ។ ក្រោយពេលពួកគេត្រលប់មកវិញ ពួកគេត្រូវបានចាប់ខ្លួន ព្រោះថា អ្នកជំនួញទាំងនោះជាអ្នកចេញចំណាយលើការសម្រាកលំហែកាយរបស់ពួកគេ ហើយនេះវាជាទម្រង់នៃអំពើពុករលួយ។ ដូច្នេះហើយ នៅពេលដែលអ្នកផ្សេងឃើញ ពួកគេនឹងមានការប្រុងប្រយ័ត្ន លែងហ៊ានប្រព្រឹត្ត។

សរុបជារួម ការអនុវត្តបន្សំគ្នារវាង “Meritocracy” “Pragmatism” និង “Honesty” ឬ “MPH” គឺជារូបមន្ដសម្ងាត់នៃភាពជោគជ័យរបស់សិង្ហបុរី៕

វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

សឹង្ហបុរី: មុខវិជ្ជា:វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

ហេតុផល​នៅ​ពី​ក្រោយ​ភាព​ជោគជ័យ​នៃ​សង្គម​សិង្ហបុរី​

វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម

ហេតុផលនៅពីក្រោយភាពជោគជ័យនៃសង្គមសិង្ហបុរី